Η εξελισσόμενη πανδημία COVID-19 δημιούργησε επείγουσα ανάγκη για επιστημονικά στοιχεία και γρήγορα. Είναι απαράιτητο οι πολιτικοί να είναι σε θέση να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις, και πρέπει να υποστηρίξουμε την ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων και θεραπειών, καθώς και να κατανοήσουμε τον εξελισσόμενο αντίκτυπο της πανδημίας στην κοινωνία. Η ταχύτητα με την οποία η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα κινήθηκε σε αυτήν την ξαφνική πιεστική ανάγκη είναι αξιοσημείωτη.
Αλλά η επιστήμη είναι συνήθως μια διαδικασία που κινείται αργά - μια σειρά βημάτων προς μια καλύτερη κατανόηση, παρά μεμονωμένες στιγμές "εύρηκα". Η επίτευξη της αλήθειας συχνά δεν είναι απλή, και ο έλεγχος των ισχυρισμών και των αντεπιχειρημάτων είναι εγγενές μέρος της επιστημονικής μεθόδου. Οι μεμονωμένες μελέτες πρέπει να αξιολογηθούν για να εξακριβωθεί αν οι αρχικές παρατηρήσεις είναι ισχυρές και συχνά αποδεικνύεται πως όχι.
Αλλά τώρα βλέπουμε -αναγκαστικά και κατανοητά- μια σειρά από μελέτες που προσπαθούν να επεκτείνουν τις μέτριες γνώσεις μας για τον ιό SARS-CoV-2 και να δώσουμε απαντήσεις σε όλα τα άλλα σημαντικά ερωτήματα που προκύπτουν από την πανδημία.
Ορισμένες από αυτές τις μελέτες διεξάγονται με περιορισμένους πόρους, και όχι με συγκεκριμένη χρηματοδότηση για το σκοπό αυτό, αν και χρηματοδότες όπως το Wellcome Trust και το Συμβούλιο Ιατρικής Έρευνας του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν κινηθεί γρήγορα και παρέχουν σημαντική υποστήριξη για ερευνητική δραστηριότητα σε αυτόν τον τομέα.
Η άνοδος του preprint
Η επιστημονική έκδοση αλλάζει επίσης.
Συνήθως, η επιστημονική έρευνα αξιολογείται (peer-reviewed) πριν γίνει αποδεκτή για δημοσίευση σε ένα περιοδικό. Αυτό σημαίνει ότι (συνήθως) δύο ή τρεις ερευνητές σχετικής εμπειρογνωμοσύνης έχουν επανεξετάσει και κριτικάρει τη μελέτη, και συχνά έχουν συστήσει αναθεωρήσεις ή ακόμη και περαιτέρω πειράματα. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι η δημοσιευμένη εργασία πληροί ένα συγκεκριμένο ελάχιστο ποιοτικό πρότυπο, αν και σίγουρα δεν φτάνει την τελειότητα. Ακόμα κι αν πρόκειται για καθιερωμένο μέσο διασφάλισης της ποιότητας, μία αδύναμη εργασία μπορεί να περάσει και μία ισχυρή εργασία μπορεί να επικριθεί και να καθυστερήσει άδικα.
Τώρα, βλέπουμε όλο και περισσότερα αποτελέσματα να δημοσιεύονται σε preprint servers (διακομιστές προεκτύπωσης) για πιο γρήγορη διάδοση. Preprint είναι ουσιαστικά η έκδοση ενός επιστημονικού άρθρου που δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί. Δημοσιεύεται συνήθως την ίδια στιγμή που υποβάλλεται σε περιοδικό για έλεγχο.
Οι preprint servers υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό σε ορισμένους κλάδους -ιδίως τα μαθηματικά και τη φυσική, όπου το arXiv χρησιμοποιείται από το 1991- και υπήρχαν σε άλλες μορφές, για παράδειγμα ως "έγγραφα εργασίας" σε τομείς όπως τα οικονομικά. Αλλά έχουν διαδοθεί μόνο τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν τώρα πολλές πλατφόρμες που υποστηρίζουν προεκτυπώσεις σε μια σειρά διαφορετικών κλάδων, συμπεριλαμβανομένης της βιοϊατρικής, π.χ. τα bioRxiv και medRxiv .
Συχνά η δημοσιευμένη έκδοση μιας μελέτης -αυτή που έχει περάσει το peer review- είναι κατά τι διαφορετική από την έκδοση προεκτύπωσης. Αλλά μερικές φορές απαιτούνται αλλαγές, και συχνά σημαντικές, όπως η συμπερίληψη πρόσθετων πειραμάτων ή αναλύσεων που παρέχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στα συνολικά συμπεράσματα του έργου.
Ένα από τα πλεονεκτήματα των preprint έναντι των παραδοσιακών μορφών αξιολόγησης είναι ότι επιτρέπουν μεγαλύτερο έλεγχο από ένα πολύ μεγαλύτερο τμήμα της επιστημονικής κοινότητας από ό,τι παρέχεται από την παραδοσιακή διαδικασία αξιολόγησης από τους αξιολογητές. Ο κίνδυνος έρχεται όταν μια προκαταρκτική έκθεση ερμηνεύεται ως οριστική.
Το γεγονός ότι τα προεκτυπώματα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως προκαταρκτικά, είναι γνωστό από τους ερευνητές. Ωστόσο, στην τρέχουσα κατάσταση βλέπουμε ολοένα και περισσότερο ότι αποτελέσματα που αναφέρονται σε προ-εκτυπώσεις έγιναν θέμα από τα μέσα ενημέρωσης. Για παράδειγμα, μια μελέτη για τον επιπολασμό των αντισωμάτων SARS-CoV-2 που διεξήχθη στη Σάντα Κλάρα της Καλιφόρνια αναφέρθηκε από διάφορα μέσα, συμπεριλαμβανομένης της Wall Street Journal , παρά το γεγονός ότι έχει επικριθεί έντονα από κάποιους ερευνητές.
Αυτό από μόνο του δεν είναι εντελώς νέο, αλλά βλέπουμε ταχεία ανάπτυξη των preprints, καθώς οι επιστήμονες προσπαθούν να θέσουν τα ευρήματά τους στο δημόσιο τομέα το συντομότερο δυνατό - στις αρχές Απριλίου 2020, περίπου το 17% των δημοσιεύσεων COVID-19 ήταν προεκτυπωμένες. Αυτό συνδυάζεται με την επιθυμία εξίσου γρήγορης διάδοσης φαινομενικά αξιοσημείωτων νέων ευρημάτων από τα μέσα ενημέρωσης. Η γενική αίσθηση είναι ότι η επιστημονική διαδικασία έχει επιταχυνθεί.
Είναι αυτό ωστόσο απόλυτα καλό; Υπάρχει ένα παλιό γνωμικό, αρχικά από τη μηχανική, αλλά ίσως ισχύει εδώ: γρήγορο, φθηνό, καλό. μπορείτε να διαλέξετε δύο. Όλοι γνωρίζουμε από προσωπική εμπειρία ότι όταν λειτουργούμε υπό πίεση χρόνου, λάθη είναι πιο πιθανό να συμβούν. Αυτή είναι η ανθρώπινη φύση και οι επιστήμονες, όσο καλά εκπαιδευμένοι και καλοπροαίρετοι και αν είναι, είναι και άνθρωποι. Οι βασικές αρχές του καλού σχεδιασμού, της προσεκτικής διεξαγωγής και της προσεκτικής ερμηνείας ισχύουν ακόμη και όταν υπάρχει επιτακτική ανάγκη για γνώση.
Αυτά τα διαφορετικά ζητήματα -η εν λόγω έρευνα διεξήχθη γρήγορα και διαδόθηκε γρήγορα μέσω preprints και τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν αυτά τα ευρήματα εξίσου γρήγορα- ίσως να σημαίνουν ότι διατρέχουμε τον κίνδυνο να δημιουργήσουμε και να κοινοποιήσουμε ευρήματα που δεν είναι στιβαρά. Και έχουμε ήδη αρχίσει να βλέπουμε συρρίκνωση της έρευνας για την COVID-19.
Η διαφάνεια είναι το παν
Οι εργασίες που βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της προεκτύπωσης πρέπει να αναφέρονται σαφώς ως τέτοιες από τα μέσα ενημέρωσης και οι αναγνώστες θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τα ευρήματα ως προκαταρκτικά. Ίσως το πιο σημαντικό, όλοι πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι γνώσεις μας θα εξελιχθούν και καμία μελέτη ή εύρημα δεν θα είναι καθοριστική. Η κατανόηση της COVID-19 είναι μια ομαδική προσπάθεια.
Η τρέχουσα πανδημία είναι άνευ προηγουμένου στην πρόσφατη ιστορία και έχει δείξει τη δύναμη της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Πόροι έχουν κατευθυνθεί γρήγορα για την κατανόηση του ιού, τη μοντελοποίηση στρατηγικών για τη μείωση του αντίκτυπου του, την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπειών και πολλά άλλα. Συνεργασίες -τόσο εθνικές όσο και διεθνείς- έγιναν σχεδόν σε μια νύχτα, και οι διακομιστές προεκτύπωσης έχουν βιώσει ένα κύμα υποβολών. Σημειώνουμε πρόοδο και με εξαιρετικό ρυθμό.
Ωστόσο, πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι η επιθυμία μας για ταχύτητα στην παραγωγή γνώσης δεν είναι εις βάρος της ποιότητας. Δεδομένης της σημασίας και της άμεσης πρόκλησης που αντιμετωπίζουμε, η αυστηρή και υψηλής ποιότητας έρευνα είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η διαφάνεια θα είναι κρίσιμη. Καθιστώντας τα πρωτόκολλα μελέτης, τα υλικά, τα δεδομένα και τα σχέδια ανάλυσης διαθέσιμα στους ερευνητές, η εργασία θα είναι σε θέση να εξεταστεί πιο προσεκτικά και τυχόν λάθη να εντοπιστούν και να διορθωθούν πιο γρήγορα. Πράγματι, η απλή πράξη της διαφάνειας της έρευνάς μας μπορεί να ενθαρρύνει περισσότερο έλεγχο σφαλμάτων προτού κυκλοφορήσουμε το έργο μας.
Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για δεδομένα και γνώσεις, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό η έρευνα να είναι υψηλής ποιότητας και η γνώση που παράγεται να είναι στιβαρή. Οι ψευδείς πληροφορίες είναι χειρότερες από τις καθόλου πληροφορίες.
Πηγή: The Conversation
