Media

Δρος Γεράσιμου Α. Παπαδόπουλου
Σεισμολόγου, Επιστημονικού Συνεργάτη της ΕΕ και UNESCO

Τα χαρακτηριστικά της πανδημίας COVID-19 και οι πολυποίκιλες συνέπειές της είναι ήδη γνωστές. Η πανδημική κρίση επιφέρει οικονομική και κοινωνική κρίση παγκοσμίως, ίσως και πολιτική κρίση σε ορισμένα κράτη.
Όμως, υπάρχει και μια άλλη διάσταση η οποία δεν έχει αναδειχθεί δημόσια.

Αναφέρομαι στο γεγονός ότι ο πλανήτης μας απειλείται μονίμως από ποικιλία φυσικών κινδύνων, π.χ. σεισμούς, πλημμύρρες, δασικές πυρκαγιές, που συχνά καταλήγουν σε φυσικές καταστροφές. Αυτά τα γεγονότα μπορεί να συμβούν οπουδήποτε και απροειδοποίητα. Γι’ αυτό συχνά μας βρίσκουν ανεπαρκώς προετοιμασμένους. Αν ένα τέτοιο συμβάν διαδραματιστεί εν μέσω πανδημίας, τότε θα βρεθούμε ενώπιον πρωτόγνωρων καταστάσεων. Ας υποθέσουμε ότι στη διάρκεια της πανδημίας μια περιοχή πλήττεται από κάποιο είδος φυσικής καταστροφής, π.χ. σεισμό. Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο ζοφερά αν ο σεισμός προκαλέσει και τσουνάμι ή έστω φονική κατολίσθηση, όπως πολλές φορές συμβαίνει.

Είμαστε έτοιμοι να διαχειριστούμε επιτυχώς μια τέτοια αρνητική συγκυρία πολλαπλών καταστροφών σε τοπικό, περιφερειακό ή και διεθνές επίπεδο;

Ίσως το σενάριο μοιάζει ευφάνταστο, αλλά δεν είναι καθόλου έτσι. Ας δούμε ένα τοπικό παράδειγμα. Στη χώρα μας γίνεται, κατά μέσο όρο, τουλάχιστον ένας σεισμός με μέγεθος 6 ή και μεγαλύτερο ετησίως. Συνεπώς, η πιθανότητα να γίνει μέσα σε ένα εξάμηνο είναι τουλάχιστον 50%. Αν μάλιστα το επίκεντρο βρίσκεται κοντά σε αστικά κέντρα, τότε τα κοινωνικά προβλήματα θα πολλαπλασιαστούν εν μέσω πανδημίας. Ποιές οδηγίες συμπεριφοράς θα δώσουμε στους πολίτες; Με ποιό τρόπο θα κινηθούν στην περιοχή του σεισμού οι επιστήμονες, τα στελέχη των αρμόδιων υπηρεσιών, οι ομάδες μηχανικών που είναι εντεταλμένες για τη διενέργεια άμεσων αυτοψιών στα κτίρια, οι δημοσιογράφοι;

Τα αντίστοιχα ερωτήματα αναφύονται και για άλλους τύπους φυσικών καταστροφών. Ο προβληματισμός μεταξύ των ειδικών σε διεθνές επίπεδο είναι έντονος. Ήδη στα πλαίσια της UNESCO έχουμε ξεκινήσει την ανταλλαγή απόψεων και την επεξεργασία κατάλληλων οδηγιών για την αντιμετώπιση τέτοιων ιδιότυπων καταστάσεων. Ένα κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: σε περίπτωση φυσικής καταστροφής εν μέσω πανδημίας, πότε υπερισχύουν οι οδηγίες που αντιστοιχούν στη φυσική καταστροφή (π.χ. για μαζική εκκένωση, συγκέντρωση πληθυσμού σε χώρους καταυλισμού κλπ) και πότε οι οδηγίες που αντιστοιχούν στην πανδημία;

Οι ήδη προεπιλεγμένες περιοχές συγκέντρωσης ή καταυλισμού ανταποκρίνονται στις οδηγίες που δίνονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας; Η εξέταση του θέματος ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη με τη συμμετοχή ειδικών από διάφορες χώρες. Στη Ν. Ζηλανδία και την Ιαπωνία ήδη εξετάζουν με προσοχή κατάλληλες οδηγίες που θα συγκεράζουν τις πολύπλοκες ανάγκες που θα προκύψουν σε περίπτωση φυσικής ή και καταστροφής.

Είναι, συνεπώς, ανάγκη το θέμα να εξεταστεί και σε εθνικό επίπεδο από τις υπηρεσίες πολιτικής προστασίας της χώρας μας, τουλάχιστον για τους τρεις σημαντικότερους τύπους φυσικών καταστροφών που πλήττουν συχνά τη χώρα μας: σεισμό, πλημμύρα και δασική πυρκαγιά.

Το πρόβλημα των σεισμών είναι μόνιμο, όλοι το γνωρίζουν. Σύντομα μπαίνουμε στην αντιπυρρική περίοδο, οπότε επανέρχεται το έτερο μόνιμο πρόβλημα. Σε λίγους μήνες θα εισέλθουμε και στην αντιπλημμυρική περίοδο. Οι προκλήσεις μεγαλώνουν, οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται, τα προβλήματα χρειάζονται λύσεις. Προφανώς δεν ταιριάζει σε σύγχρονο κράτος να πιαστούμε αδιάβαστοι.

*Το άρθρο αποτελεί επικαιροποιημένη εκδοχή εκείνου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 14.4.2020