της Veronica Collins
European Institute for Gender Equality, The (EIGE)
Με την εξάπλωση του κορωνοϊού, οι αναφορές ενδοοικογενειακής βίας έχουν αυξηθεί. Το φαινόμενο πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα, σήμερα ωστόσο χώρες σε όλο τον κόσμο βλέπουν το ίδιο φαινόμενο να εμφανίζεται εντός των συνόρων τους.
Τα μέτρα απομόνωσης μπορούν να παγιδεύσουν τις γυναίκες με τους θύτες τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με περιορισμένη πρόσβαση σε κοινωνική και θεσμική υποστήριξη. Η Γαλλία σημείωσε άνοδο 32% στις αναφορές ενδοοικογενειακής βίας σε λίγο περισσότερο από μία εβδομάδα. Η Λιθουανία παρατήρησε 20% περισσότερες αναφορές ενδοοικογενειακής βίας κατά το lockdown τριών εβδομάδων από ό,τι την ίδια περίοδο το 2019.
Τα άλματα στην ενδοοικογενειακή βία δεν περιορίζονται σε πανδημίες. Ο πόλεμος, οι καταστροφές και οι οικονομικές κρίσεις έχουν ως συνέπεια την αύξηση της βίας κατά των γυναικών. Οι σεισμοί στην Αϊτή (2010) και στο Christchurch (2011), οι τυφώνες Κατρίνα (2005) και Χάρβεϊ (2017) και η οικονομική κρίση του 2008 έφεραν μαζί τους κορυφώσεις στις εκθέσεις ενδοοικογενειακής βίας.
Το άγχος, η θλίψη και η φτώχεια μπορούν να πυροδοτήσουν τη βία. Η κατάρρευση των συστημάτων υποστήριξης και η οικονομική αβεβαιότητα μπορεί να λειτουργούν αποτρεπτικά στο κλείσιμο μιας καταχρηστικής σχέσης.
Βραχυπρόθεσμα μέτρα
Αρκετές χώρες έχουν αναλάβει γρήγορη και αποφασιστική δράση για την αντιμετώπιση του αυξημένου κινδύνου βίας. Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που εφαρμόζονται στην Ευρώπη περιλαμβάνουν:
Χρηματοδότηση υπηρεσιών υποστήριξης. Η Γαλλία έχει διοχετεύσει ένα εκατομμύριο ευρώ σε υπηρεσίες υποστήριξης ενδοοικογενειακής βίας. Οι γαλλικές και ιταλικές κυβερνήσεις ζήτησαν από την ΕΕ να συμπεριλάβει μέτρα για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών σε πακέτα υποστήριξης έκτακτης ανάγκης στα κράτη μέλη.
Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης. Τα κέντρα έκτακτης ανάγκης και υποδοχής για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας θεωρούνται βασικές υπηρεσίες και παραμένουν ανοιχτά στη διάρκεια του lockdown. Το έργο των αστυνομικών και των δικαστικών οργάνων συνεχίζεται για περιπτώσεις βίας κατά των γυναικών.
Πολλά καταφύγια ωστόσο πρέπει να περιορίσουν τη λειτουργία τους για την προστασία της υγείας του προσωπικού και των χρηστών των υπηρεσιών. Η Γαλλία παρέχει δωμάτια ξενοδοχείων ως εναλλακτικό καταφύγιο για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας.
Η τεχνολογία βοήθησε να διασφαλιστεί ότι τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας μπορούν να επικοινωνήσουν με υπηρεσίες βοήθειας κατά την διάρκεια του lockdown. Ιστότοποι και εφαρμογές παρέχουν νομική, ψυχολογική και κοινωνική καθοδήγηση με ασφάλεια. Δεν αφήνουν κανένα ίχνος και επιτρέπουν στα θύματα να ζητήσουν τηλεφωνική κλήση σε συγκεκριμένη στιγμή. Για να βοηθήσει τα θύματα και τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, η ισπανική κυβέρνηση έχει προσθέσει ένα κουμπί SOS σε μια ευρέως χρησιμοποιούμενη εφαρμογή επιβολής του νόμου. Το εργαλείο καταγράφει το περιστατικό και επικοινωνεί με το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα.
Η Γαλλία ξεκίνησε μια ανοιχτή γραμμή για τους θύτες (και τους υποψήφιους θύτες) ενδοοικογενειακής βίας.
Κατάρτιση εργαζομένων πρώτης γραμμής. Οι εργαζόμενοι σε φαρμακεία και σούπερ μάρκετ έχουν εκπαιδευτεί για να βοηθήσουν τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας που αναζητούν βοήθεια. Στην Ισπανία και την Ελλάδα, ο κωδικός "Μάσκα-19" έχει υιοθετηθεί για γυναίκες που αναζητούν διακριτικά βοήθεια.
Εκστρατείες ευαισθητοποίησης. Παρέχουν συμβουλές σε θύματα και μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας και προβάλουν τη διαθέσιμη υποστήριξη. Η Πορτογαλία ξεκίνησε την εκστρατεία ευαισθητοποίησής της σε κανάλια κοινωνικών μέσων και έχει διανείμει φυλλάδια σε ολόκληρη τη χώρα.
Αυτά τα σύντομα μέτρα θα σώσουν ζωές και πρέπει να επικροτηθούν. Ωστόσο, το τέλος των μέτρων lockdown δεν θα σημάνει και τον τερματισμό της ενδοοικογενειακής βίας. Ακόμα και σε συνηθισμένες στιγμές, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο κίνδυνο στο σπίτι, με το 64% των γυναικών που σκοτώνονται να πεθαίνουν στα χέρια ενός συντρόφου ή μέλους της οικογένειας.
Από την κρίση στην ευκαιρία
Η κρίση COVID-19 είναι μια ευκαιρία για τις κυβερνήσεις να δημιουργήσουν μόνιμες δομές που προστατεύουν τις γυναίκες από τη βία. Οι προτάσεις μας:
- Η διαχείριση καταστροφών θα πρέπει να διασφαλίζει ότι αντιμετωπίζονται οι ειδικές ανάγκες των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκύπτουν από αυξημένο κίνδυνο ενδοοικογενειακής βίας. Οι γυναίκες πρέπει να συμμετέχουν στο σχεδιασμό τέτοιων μέτρων, συμπεριλαμβανομένου του υψηλότερου κυβερνητικού επιπέδου.
- Η αστυνομία, τα καταφύγια έκτακτης ανάγκης, οι υπηρεσίες κοινωνικής και ψυχικής υγείας και τα προγράμματα που πραγματεύονται θύτες θα πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να διαχειριστούν καλύτερα τον κίνδυνο ενδοοικογενειακής βίας.
- Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναγνωρίσουν τη διαρθρωτική φύση της βίας κατά των γυναικών, ώστε να μπορούν να την ξεριζώσουν. Η Ισπανία, πρωτοπόρος στην προστασία των γυναικών, το έπραξε μέσω ενός νόμου του 2004 για τη βία των φύλων
- Σε επίπεδο ΕΕ, αυτό θα μπορούσε να αναπαραχθεί καθιστώντας τη βία κατά των γυναικών ευρωέγκλημα (Eurocrime) στις συνθήκες της ΕΕ, όπως είχε προτείνει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen.
Καμία χώρα στον κόσμο δεν έχει επιτύχει την ισότητα των φύλων. Περίπου το ένα τρίτο των γυναικών έχουν κακοποιηθεί σωματικά ή σεξουαλικά από τον σύντροφό τους. Οι κρίσεις επιδεινώνουν απλώς αυτήν την πραγματικότητα. Είναι καιρός οι κυβερνήσεις να κάνουν πραγματική τομή για να σώσουν ζωές.
Πηγή: PreventionWeb
