08.04.2020
Δρ Λουκάς Μουστάκας
Η συγκεκριμένη παρουσίαση της ανάλυσης των στοιχείων της πανδημίας του COVID-19 αναφέρεται σε συγκεκριμένα κράτη της ΕΕ, τα οποία έχουν επιλεγεί είτε για τη σφοδρότητα με την οποία χτυπήθηκαν είτε για λόγους σύγκρισης, επειδή παρουσιάζουν παρόμοια χαρακτηριστικά με την Ελλάδα. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση της Σουηδίας, την οποία άρχισα να παρακολουθώ λόγω των επιλογών της κυβέρνησής της στο θέμα της αντιμετώπισης της πανδημίας.
Η ανάλυση περιλαμβάνει δύο ενότητες, α) μια γενική παρουσίαση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, των θανάτων και της σχέσης τους και β) τα αποτελέσματα της ανάλυσης των κινητών μέσων όρων (ΜΟ) των 7 και των 14 ημερών στις χρονοσειρές των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.
Γενική παρουσίαση κρουσμάτων και θανάτων
Στα δύο πρώτα διαγράμματα παρουσιάζεται αντίστοιχα η εξέλιξη των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και των θανάτων στα επιλεγμένα κράτη. Αν και προβληματίστηκα, για το αν έπρεπε να παρουσιάσω τα «κανονικοποιημένα» δεδομένα, που προέκυψαν μετά τη στάθμιση του πληθυσμού και της πυκνότητας του κάθε κράτους, επέλεξα τελικά τα δημοσιευμένα στοιχεία, αφενός για να μη δημιουργηθεί σύγχυση και αφετέρου γιατί δεν άλλαζε δραματικά η εικόνα του κάθε κράτους, (σημειώνονταν μόνο μετατοπίσεις προς τα πάνω).
Διάγραμμα 1: Παρουσίαση συνόλου επιβεβαιωμένων κρουσμάτων
Παρατηρώντας και τα δύο πρώτα διαγράμματα βλέπουμε τη ραγδαία αύξηση των τιμών και των δύο μεταβλητών στις περιπτώσεις της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο παρουσιάζει τη δυναμική της Ιταλίας.
Διάγραμμα 2: Παρουσίαση συνόλου θανάτων
Από τη σύγκριση των δεδομένων των χρονοσειρών των επιλεγμένων κρατών, βλέπουμε αρχικά ότι όλες οι κατανομές έχουν πολύ μεγάλες συσχετίσεις μεταξύ τους (r> ,90, p= ,000). Ειδικότερα τα δεδομένα της Ολλανδίας παραπέμπουν στο μοντέλο της Ισπανίας, (r= 1,0!, p= ,000), βέβαια σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο αριθμού κρουσμάτων, του Ηνωμένου Βασιλείου σ’ αυτό της Γαλλίας (r=,993, p= ,000), ενώ Βέλγιο και Ολλανδία εμφανίζουν πολλά κοινά «χαρακτηριστικά» μεταξύ τους (r=,995, p= ,000).
Πίνακας συσχετίσεων 1: Παρουσίαση συσχέτισης χρονοσειρών
Ολοκληρώνοντας την πρώτη ενότητα της ανάλυσης, στο διάγραμμα 3 παρουσιάζεται ο λόγος των θανάτων και των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ανά κράτος, ο οποίος φαίνεται σε όλες τις περιπτώσεις να επιδεινώνεται προοδευτικά με την αύξηση των κρουσμάτων.
Διάγραμμα 3: Παρουσίαση σχέσης θανάτων και επιβεβαιωμένων κρουσμάτων
Ανάλυση κινητών Μέσων Όρων 7 και 14 ημερών
Στη δεύτερη ενότητα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα, που προέκυψαν από την προσπάθεια να προβλεφτεί το σημείο κορύφωσης και καμπής για το κάθε κράτος. Ως εργαλείο χρησιμοποιήθηκε για κάθε κράτος η σύγκριση των κινητών μέσων όρων των 7 (ΚΜΟ-7 / κόκκινη γραμμή) και των 14 ημερών (ΚΜΟ-14 / μπλε γραμμή).
Σύμφωνα με τη λογική της συγκεκριμένης ανάλυσης, προφανώς, η κόκκινη καμπύλη του [ΚΜΟ-7] των 7 ημερών είναι περισσότερο ευμετάβλητη και παρουσιάζει τις πιο σύγχρονες εξελίξεις των κρουσμάτων, ενώ η μπλε καμπύλη του [ΚΜΟ-14] των 14 ημερών, εμφανίζεται περισσότερο «δυσκίνητη» και επηρεάζεται περισσότερο από τη συνολική «εικόνα» των δεδομένων.
Στα διαγράμματα μας το κοινό χαρακτηριστικό για το πρώτο στάδιο της επιδείνωσης της πανδημίας είναι το ότι η κόκκινη γραμμή του [ΚΜΟ-7] βρίσκεται αριστερά και πάνω από την μπλε του [ΚΜΟ-14] καθώς την περίοδο αυτή τα πιο επίκαιρα στοιχεία είναι χειρότερα από τα «παλιότερα».
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πρόβλεψη της αποκλιμάκωσης, είναι τα σημεία τομής των δύο καμπυλών, τα οποία σηματοδοτούν με μεγάλη πιθανότητα, την αλλαγή της υφιστάμενης κατάσταση προς την κατεύθυνση της βραχύχρονης καμπύλης, (στην περίπτωσή μας της κόκκινης του [ΚΜΟ-7]).
Από την ανάλυση της πορείας λοιπόν των διαγραμμάτων μας, βλέπουμε για την περίπτωση της Ελλάδας (διάγραμμα 4), ότι εδώ και δύο ημέρες έχουμε διάσπαση της καμπύλης των νέων επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, (πάνω διάγραμμα Ελλάδας) και προσέγγιση των δύο καμπυλών των θανάτων, (κάτω διάγραμμα Ελλάδας), που υποδηλώνουν με μεγάλη πιθανότητα την κορύφωση του φαινομένου και τη σταδιακή έναρξη της αποκλιμάκωσης, βέβαια πάντα με την προϋπόθεση της τήρησης των αυστηρών μέτρων και των οδηγιών των ΕΙΔΙΚΩΝ!
Διάγραμμα 4: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων (πάνω) και θανάτων (κάτω) για την Ελλάδα
Ευχάριστα στατιστικά ευρήματα εμφανίζονται για την περίπτωση της Ιταλίας (διάγραμμα 5), όπου η «διάσπαση» της «αργής» καμπύλης [ΚΜΟ-14] από τη «γρήγορη» [ΚΜΟ-7] πραγματοποιήθηκε εδώ και 10 περίπου ημέρες και σηματοδότησε την έναρξη της αργής αποκλιμάκωσης του φαινομένου.
Διάγραμμα 5: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για την Ιταλία
Η ίδια κατάσταση εμφανίζεται και στην Ισπανία (διάγραμμα 6), όπου πριν μια βδομάδα περίπου «δόθηκε το σήμα» για την έναρξη της διαδικασίας μείωσης των νέων επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.
Διάγραμμα 6: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για την Ισπανία
Για την περίπτωση της Ολλανδίας και του Βελγίου, όπου το φαινόμενο της πανδημίας παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες στον τρόπο εξάπλωσης, φαίνεται ότι οδεύουν προς την κορύφωση (περισσότερο η Ολλανδία – διάγραμμα7) καθώς η «γρήγορη» κόκκινη καμπύλη τέμνει (για την Ολλανδία) ή βρίσκεται πολύ κοντά (για το Βέλγιο) στην «αργή» μπλε καμπύλη.
Διάγραμμα 7: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για την Ολλανδία
Διάγραμμα 8: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για το Βέλγιο
Αναφορικά με τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο (διαγράμματα 9 και 10), παρατηρούμε ότι δεν υπάρχουν σημαντικά σημάδια αποκλιμάκωσης τις προσεχείς ημέρες, αναφορικά με τα νέα επιβεβαιωμένα κρούσματα και το δυστύχημα είναι ότι και τα δύο αυτά κράτη καταγράφουν τεράστιους αριθμούς κρουσμάτων και θανάτων!
Διάγραμμα 9: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για τη Γαλλία
Διάγραμμα 10: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για το Ηνωμένο Βασίλειο
Για την περίπτωση της γειτονικής Τουρκίας (διάγραμμα 11), αν και δεν μπορεί να είναι κανένας σίγουρος για την εγκυρότητα των στοιχείων, που ανακοινώνονται, φαίνεται ότι υπάρχει πολύ δρόμος για την αποκλιμάκωση του φαινομένου.
Διάγραμμα 11: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για την Τουρκία*
Τέλος στα επιλεγμένα κράτη είχα ξεχωρίσει και τη Σουηδία, εξαιτίας της πολιτικής μη λήψης μέτρων. Από την ανάλυση των στοιχείων των νέων επιβεβαιωμένων κρουσμάτων (διάγραμμα 12) φαίνεται ότι το φαινόμενο βρίσκεται σε έξαρση, βέβαια ευτυχώς με ιδιαίτερα χαμηλά νούμερα επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.
Διάγραμμα 12: Παρουσίαση κινητών ΜΟ 7 και 14 ημερών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για τη Σουηδία
Ο Δρ Λουκάς Μουστάκας είναι πανεπιστημιακός υπότροφος και διδάσκων στο ΤΕΠΑΕΣ του Πανεπιστημίου Αιγαίου με ειδίκευση στην εκπαίδευση ενηλίκων, την αειφόρο ανάπτυξη και την εκπαιδευτική έρευνα.
